تعریف کود
کود شامل مواد معدنی، آلی یا بیولوژیک است که با داشتن عناصر غذایی مفید باعث حاصلخیزی خاک می‌شود و با اصلاح و تیمار گیاه به عملکرد کیفی و کمی گیاه کمک می‌کند.
کودها به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- کودهای آلی یا ارگانیک
- کودهای بیولوژیک یا زیست کودها که شامل 2 دسته‌اند:
- عناصر پر مصرف گیاه یا ماکروالمنت
- عناصر کم مصرف گیاه یا میکروالمنت
کود کامل کودی است که عناصر کم مصرف و پرمصرف را به نسبت متناسب با هم دارا می‌باشد. گیاهان با توجه به نتایج آزمون خاک و برگ و برحسب نیاز ریشه به کودهای فوق نیازمندتد. ترکیبات شیمیایی و درصد خلوص کودها متفاوت است. این تفاوت باعث تاثیرات مهمی در مورد مصرف، نحوه پخش و زمان کوددهی و اثربخشی کودها می‌شود. بنابراین قبل از مصرف آنها باید شناخت کافی درباره انواع کودها داشته باشیم.
دسته‌بندی عناصر غذایی معدنی در کود
- عناصر غذایی پرمصرف اولیه عبارتند از: پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، ازت(N)
- عناصر غذایی پرمصرف ثانویه عبارتند از: گوگرد (S)، فسفر (P)، منیزیم (Mg)
- عناصر غذایی کم مصرف عبارتند از: بر(B)، مس (Cu)، روی (Zn)، منگنز (Mn)، آهن (Fe)، مولیبدن (Mo)، کلر(Cl)
- عناصر غذایی مفید عبارتند از: کبالت (Co)، سیلیس (Si)
از نظر اهمیت تفاوتی بین عناصر کم مصرف و پر مصرف وجود ندارد هر دو دسته از عناصر مورد نیاز گیاه هستند. در صورت عدم یا کمبود هر یک از عناصر، رشد گیاه دچار اختلال می‌شود،کم مصرف و پر مصرف بودن عناصر مربوط به مقدار مورد نیاز یک عنصر در گیاه است.
کود پتاس چیست؟
کود پتاس به دلیل دارا بودن پتاسیم باعث افزایش مقاومت ریشه و جذب مواد مغذی از خاک می‌شود و در کیفیت و طعم محصول گیاهان نیز تاثیر بسزایی دارد. پتاسیم در قالب ترکیبات شیمیایی مختلف به گیاهان داده می‌شود . پتاسیم به همراه نیتروژن و فسفر از عناصر اصلی رشد گیاه هستند وجود این 3 عنصر در کود تضمینی برای رشد گیاه به حساب می‌آید.
در واقع عنصر پتاسیم عاملی است که باعث می‌شود ریشه گیاه بتواند آب را جذب کند. این عنصر در آب حل می‌شود. پتاسیم عنصری ضروری در تمام مراحل رشد گیاه است و به عنوان عامل تعیین کننده کیفیت در بین کشاورزان شناخته شده است زیرا بر روی اندازه، شکل، رنگ و قدرت دانه تاثیر خوب و مناسبی دارد.
فواید عنصر پتاسیم روی گیاهان
- افزایش مقاومت گیاه در برابر خشکی
- افزایش رشد ریشه گیاه
- جلوگیری از پژمردگی گیاه با تنظیم اسمزی
- فعال شدن حداقل 60 آنزیم که برای تولید نشاسته، پروتئین و آدنوزین تری فسفات است
- جلوگیری از خم شدن ساقه و ریشه گیاه با تولید سلولز
- کمک کردن به روند انتقال شکر، نشاسته و آب در گیاه
- از دست دادن آب توسط سلول کند می‌شود (با حفظ فشار اسمزی)
- کمک به کنترل تعادل یونی در گیاه
- مقاوم‌سازی گیاه در برابر انواع بیماریهای قارچی و آفات
- شیرین شدن و بهتر شدن طعم محصولات
- درشت‌تر شدن میوه‌ها و بالا رفتن ماندگاری آنها در انبار
کود پتاسیم و نقش آن در تنش خشکی
هر گیاهی در طول دوران رشد خود با تنش‌های دمایی و آبی مواجه می‌شود. این تنش‌ها در تابستان‌ها بیشتر است حتی در مناطق پرآب یا مناطقی با شرایط آب و هوایی مطلوب نیز ممکن است با کم آبی مواجه شوند پس بهتر است قبل از چنین تنش‌هایی گیاه را به عناصر مفید مجهز کنیم.
در طی سالیان متوالی علم و تجربه ثابت کرده است در مواجه با تنش‌های خشکی، دمایی و حتی آب اضافی، پتاسیم مانند یک واکسن عمل می‌کند و باعث مقاوم‌سازی گیاه می‌شود. گیاهانی با مقدار پتاسیم کمتر در مقابل خشکی و تغییرات شدید دمایی ضعیف عمل می‌کنند. بنابراین اگر گیاه حتی در مراحل انتهایی رشد خود باشد با مصرف کود پتاسیم می‌توان از خسارت‌های کمبود این عنصر در گیاه جلوگیری نمود.
انواع کود پتاسیم
پتاسیم کلرات
پتاسیم سولفات
پتاسیم نیترات
پتاسیم فسفات
پتاسیم منیزیم
بهترین کود پتاس بالا(کود با پتاسیم بالا) چیست؟
پتاسیم در دسته عناصرماکرو (عناصر پرمصرف) گیاه قرار می‌گیرد. عناصر پتاسیم، ازت و فسفر جز عناصری هستند که گیاه در طول چرخه رشد خود به صورت مداوم به آنها نیاز دارد. تفاوت کود پتاسیم بالا با سایر کودهای موجود در بازار، درصد بالای پتاسیم در این کودها است. کودهای کامل شامل عناصر پتاسیم، نیتروژن و فسفر هستند، کودهای پتاسیم بالا درصد پتاسیم آنها نسبت به عناصر دیگر بالا است و گاها درصد پتاسیم آن به36، 44، 54 و یاحتی به 62 درصد هم می‌رسد. یکی از بهترین و پرطرفدارترین کودهای پتاس بالا در بازارهای امروزی کود سولفات پتاسیم (سولو پتاس) است.
علائم کمبود پتاسیم در گیاهان چیست؟
از جمله علائم کمبود پتاسیم در گیاهان عبارتند از:
- گیاه ضعیف، کوتاه و کوچک است
- توقف رشد ساقه اصلی و شاخه‌ها
- خشک شدن ساقه اصلی
- خشک شدن انتهای شاخه‌ها
- زردی و پژمردگی لبه برگ گیاهان
- رشد پراکنده برگ‌ها
- کاهش مقاومت گیاه در برابر گرما و خشکی
- کاهش رشد رویشی و زایشی گیاه
نحوه مصرف کود پتاسیم در گیاه چگونه است؟
زمان مصرف کود به نوع و عناصر تشکیل‌دهنده کود و نوع گیاه بستگی دارد. ابتدای فصل بهار که شروع رشد گیاهان است بهتر است از کود پتاسیم استفاده شود که باعث رشد سریعتر و بهتر گیاه می‌شود. اغلب کودهای پتاس بالامانند 36-12-12
محلول در آب هستند که می‌توان آنها را با روش‌های آبیاری قطره‌ای، آبیاری تحت فشار و سایر روش‌های آبیاری استفاده کرد و یا می‌توان قبل از کاشت محصول کود را به خاک اضافه کرد.
روش‌های استفاده از کود پتاسیم عبارتند از:
- روش کود آبیاری
- روش محلول‌پاشی روی برگ
روش کود آبیاری: این روش در خاک‌های مختلف متغیر عمل می‌کند. مثلا در خاک‌های شنی که بافت سبکی دارند (برخلاف خاک‌های رسی که بافت سنگینی دارند) و ظرفیت بالایی از پتاسیم را در خود نگه می‌دارند کوددهی با دفعات بیشتر و هر بار مقادیر کمتر انجام شود.
روش محلول‌پاشی روی برگ
این روش تحت شرایط زیر انجام می‌شود:
- در موقع تشکیل و رشد میوه که گیاه پتاسیم زیاد‌ی نیاز دارد
- زمانی که ظرفیت تثبیت پتاسیم خاک بالا باشد (خاک سبک)
- در خاک شور، زمانیکه رطوبت کم باشد
میزان پتاسیم خاک را چگونه افزایش دهیم؟
- استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی که حاوی پتاسیم باشند
- استفاده از پوشش گیاهی دائمی(مثل کاشت درختان بادشکن) و جلوگیری از آبشویی خاک
- استفاده از سوپرجاذب‌های کشاورزی
- استفاده از مالچ برای پوشاندن سطح خاک
عنصر پتاسیم چه برهمکنش مثبتی در برابر شوری خاک دارد؟
درگیاهانی که به شوری خاک حساس‌اند با افزایش مقدار پتاسیم نسبت به سدیم محلول در خاک، تحمل گیاه در برابر شوری خاک بالا می‌رود. استفاده از کود سولفات پتاسیم، کمبود پتاسیم خاک را جبران می‌کند، اثر شوری خاک را کم می‌کند، باعث کاهش تجمع عنصر سدیم و کلر در گیاه می‌شود و باعث عملکرد بهتر گیاه در خاک‌های شور می‌شود.